Sairler
YUNUS EMRE (XIII)Felsefesini, "sevelim, sevilelim" ifadesiyle somutlaştıran şairin bu özelliği UNESCO tarafından benimsenmiş, 1991 yılı, "Yunus Emre Sevgi Yılı" olarak kabul edilmiştir. Yunus Emre'nin "Risaletü'n Nushiyye'si mesnevî tarzında yazılmış didaktik bir eserdir. Şiirleri, "Yunus Emre Divanı"nda toplamıştır.
AHMED YESEVÎ (?-1166)
XII. yüzyıl tasavvuf şairlerindendir. Ahmet Yesevî'nin şiirleri "Divân-ı Hikmet" adlı eserinde toplanmıştır.
KAYGUSUZ ABDAL
Bazı şiirlerinde "Sarayı" mahlasını kullanan Kaygusuz Abdal, Alevî-Bektaşî halk şiiri geleneğini sürdürür. XV. yüzyıl tasavvuf şairidir
Din ve tasavvuf şiirlerinde hecenin yanı sıra aruzu da kullanmıştır.
Eserleri: Divan, Gülistan, Mesnevî-i Baba Kaygusuz, Budalanâme.
KARACAOĞLAN
Halk şiirimizin en ünlü saz şairlerinden biri olan Karacaoğlan'ın şiirlerinde halk dilinin en temiz örnekleri görülür.
XVI. yüzyılda yaşadığı ileri sürülmektedir.
Şiirierinde göçebe Türkmen yaşayışının izleri görülen Karacaoğlan'ın aşk, gurbet, doğa konularını sıkça işlediği; tasavvufa ve aruzlu söyleyişe hiç yönelmediği görülmektedir.
ERZURUMLU EMRAH (?-1854)
Erzurumlu Emrah, hece ölçüsünün yanı sıra aruz ölçüsünü de kullanmış, bu ölçü ile; gazel, muhammes, murabba gibi şiirler de yazmıştır. Aşık edebiyatı içerisinde. Klasik Türk Edebiyatı'nı en jyi bilen şairlerdendir Fuzûlî ve Bâkî'den etkilenmiş, bu tarzdaki şiirlerini Divan-ı Emrah adlı eserinde toplamıştır.
SÜLEYMAN ÇELEBİ (13467-1422)
Vesiletü'n Necat adlı eserini yazmıştır
ALİ ŞİR NEVÂÎ (1441 -1501)
Çağatay edebiyatının en önemli şair ve yazarıdır.
Çağatay Türkçesini güçlü bir ede¬biyat dili hâline getirmiştir. Bu nedenle Çağatayca'ya "Nevâî Dili" de denmiştir.
Türkçenin Farsçadan üstün bir dil olduğuna inanan Ali Şir Nevâî, bu üstünlüğü kanıtlamak için Muhakemetü'l Lügateyn adlı eserini yazmıştır. Ali Şir Nevâî, hamse (beş mesnevîden oluşan eser) sahibi ilk Türk şairidir.
Divan : Garâibü's Sıgâr, Nevâdirü'ş Şebâb, Bedâyi'ül Vasat, Fevâidü'l Kiber. Ali Şir Nevâî'nin bunlardan başka tezkire, tarih, musikî, aruz, dil konularında manzum, mensur otuz civarında eseri bulunmaktadır.
FUZÛLÎ (14907-1556)
XVI.yüzyıl divan şairlerindendir.
Eserleri:
Leylâ vü Mecnûn, Şikâyetname, Türkçe Divan, Farsça Divan, Arapça Divan, Hadîkatü's Süeda, Beng ü Bade, Heft Cam, Rind u Zâhid, Hüsn ü Aşk.
BÂKİ (1526-1600)
. Kanunî Sultan Süleyman'ın şahsî
dostu ve Osmanlı ülkesinin, "sultan-üş şuarâ"sı (şairler sultanı)
kabul edilmiştir. Kanunî'nin ölümü üzerine "terkib-i bent"
biçiminde yazdığı mersiyesi de Türk edebiyatının önemli şiirlerin-
dendir.Eserleri: Bâkî'nin Divan'ından başka, Arapçadan çevirdiği eserleri de vardır.
ZİYA PAŞA (1825-1880)
. Şiir ve inşa makalesi ile halk dili ve şiirini savunmuş
Eserleri:-Şiir : Eş'ar-ı Ziya, Hârâbat (Antoloji), Divan, Terci-i Bend, Terkib-i Bend. Yergi : Rüya, Zafemame
NEFİ (1572-1635)
Eserleri:
Nefî'nin Türkçe Divanı, Farsça Divanı ve Sihâm-ı Kaza (Kaza Okları) adlı üç eseri bulunmaktadır. Devrin devlet a-damları, şairieri başta olmak üzere çeşitli kişilere yazdığı hiciv¬lerini şair, Sihâm-ı Kaza adlı eserinde toplamıştır.
NÂBÎ (1642-1712)
Nâbî, Divan Edebiyatı'nda didaktik (öğretici) şiir türü çığırını a-çan bir şairimizdir. Şair hikmet ve özdeyiş ağırlıklı bir şiir ortaya koymuştur. Bu yeni şiir anlayışı "Nâbî tarzı" diye de anılmıştır.
Eserleri: Nâbî'nin Divân'ından başka, Hayriyye, Hayrabâd, Tuhfetül-Harameyn ve Sûr-nâme adlı eserleri vardır
NAMIK KEMAL (1840-1888)
"Vatan şairi" diye anılan Namık Kemal, çok yönlü bir yazardır. Gazetecilik yapmış; şiir, roman, tiyatro, eleştiri gibi türlerde eser vermiştir. Yaşamı boyunca vatan, millet, hürriyet gibi kavramların savunucusu olmuştur
Eserleri: Şiir : Namık Kemal ve Şiirleri (Haz. Saadettin Nüzhet Ergun). Roman; İntibah, Cezmi. Tiyatro: Vatan Yahut Silistre, Zavallı Çocuk, Akif Bey, Gülnihal, Celâlettin Harzemşah, Karabelâ. Eleştiri: Tahrib-i Hârâbat, Takip, Renan Müdafaanamesi.
ABDÜLHAK HAMİT TARHAN (1852-1937)
Tiyatro eserlerini oynanmak için değj| okunmak için yazmıştır. Eserleri: Sahra Makber Ölü Bunlar odur Hacle Tiyatro : Macerayı Aşk Sabrü Sebat, İçli Kız, Duhteri hindü, nazife, tezer, eşber, Nesteren, Fitnen.
TEVFİK FİKRET (1867-1915)
Nazmı nesre yaklaştırmış, aruzu Türkçeye ustalıkla uygulamıştır. Sadece çocuklara yazdığı Şermin adlı eserinde hece ölçüsünü kullanmıştır. Eserleri: Rübâb-ı Şikeste, Halûk'un Defteri, Rübâb'ın Cevabı, Tarih-i Kadîm, Şermin.
MEHMET AKİF ERSOY (1873-1936)
Eserlerinde vatan sevgisi, din ve ahlâk gibi konuları işlemiş, aruz ölçüsünü başarıyla kullanmıştır. Eserlerinde realist akımın etkileri görülmektedir. Manzum hikâyeleri; lirik, epik, didaktik özellikler gösterir. Hiçbir edebî topluluğa katılmayan şair, eserlerini bağımsız bir anlayışla yazmıştır.
Eserleri: Şair şiirlerini Safahat adlı eserinde toplamıştır. Safahat, yedi bölümden oluşur: 1. Safahat 2. Süleymaniye Kürsüsünde 3. Hakkın Sesleri 4. Fatih Kürsüsünde 5. Hatıralar 6. Âsim 7. Gölgeler Mehmet Akif Ersoy'un ayrıca, nesirleri ve çevirileri de vardır.
AHMET HAŞİM (1885-1933)
Fecr-i Âti Topluluğunun en önemli şairi olan Ahmet Haşim, modern Türk şiirinin kurucularındandır. Sanatçının şiirlerinde sembolizmin etkileri görülür. O, şiirlerinde renk ve simgeyi başarıyla kullanmış; bütün şiirlerini aruz ölçüsüyle yazmıştır.
Eserleri: Şiir: Piyâle, Göl Saatleri.
Düz Yazı: Bize Göre, Gurabahane-i Laklakan.
Gezi Yazısı: Frankfurt Seyahatnamesi.
ZİYA GÖKALP (1876-1924)İnceleme, makale, didaktik şiir, manzum destan ve masal türlerinde eserler verdi.
Eserleri:
Şiir: Kızıl Elma, Yeni Hayat, Altın Işık.
Düz Yazı: Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak; Türkçülüğün Esasları; Türk Medeniyet Tarihi; Malta Mektupları.
MEHMET EMİN YURDAKUL (1869-1944)
XX.yüzyıl şairlerindendir. Eserleri: Türk Sazı, Ey Türk Uyan, Tan Sesleri, Ordunun Destanı, Mustafa Kemal.
YAHYA KEMAL BEYATLI (1884-1958)
"Şiir fikirle değil, sözcüklerle yazılır."
Eserleri: Şiir: Kendi Gök Kubbemiz, Eski Şiirin Rüzgârıyla, Rûbaîler ve Hayyam Rubailerini
Türkçe Söyleyiş.
Düz Yazı: Aziz İstanbul; Eğil Dağlar; Siyasî Hikâyeler; Siyasî ve Edebî Portreler; Edebiyata Dair; Çocukluğum; Gençliğim; Siyasî ve Edebî Hatıralarım.
CAHİT SITKI TARANCI (1910-1956)
Eserleri: Şiir: ömrümde Sükût, Otuz Beş Yaş, Düşten Güzel, Sonrası.
Mektup: Ziya’ya Mektuplar.
AHMET HAMDİ TANPINAR (1901-1962)
Eserleri: Öykü: Abdullah Efendi'nin Rüyaları, Yaz Yağmuru.
Roman: Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Sahnenin Dışındakiler, Mahur Beste. Deneme: Beş Şehir, Yahya Kemal. Ayrıca, Edebiyat Üzerine Makaleler ve XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı Tarihi adlı eserleri de k vardır.
NECİP FAZIL KISAKÜREK (1905-1983)
Eserleri:
Şiir: Örümcek Ağı (1925), Kaldırımlar (1928), Ben ve ötesi (1932), Çile (1962),
Şiirlerim (1969), Es-Selâm (1973). Tiyatro: Tohum(1935), Bir Adam Yaratmak(1937), Künye(1940), Sabır Taşı(1940),
Ahşap Konak(1964), Siyah Pelerinli Adam(1964) vb. Öykü: Birkaç Hikâye Birkaç Tahlil(1933), Ruh Buruntularından Hikâyeler(1965),
Hikâyelerim(1973). Roman: Aynadaki Yalan(1970), Kafakağıdı(1983).
Anı: Cinnet Mustatili( 1955), Büyük Kapı (1965), Hac (1973), Babıali (1975) Din-tasawuf : Halkadan Pırıltılar (1948), Çöle İnen Nur (1950), Altın Zincir (1959), Altun
Halka (1960), O ki O Yüzden Varız (1961), İlim Beldesinin Kapısı Hz. Ali (1964) vb.
ARİF NİHAT ASYA (1904-1975)
Eserleri: Heykeltıraş Yastığımın Rüyası,
ve.Âminjej, Aynalarda Kalan.
Özdeyîş : Kânatlar ve Gagalar. Düz Yazı: Enikti Kapı. Rubaî : Rubaîyyat-ı Arif, Kıbrıs Rubaileri, Nisan, Kova Burcu, Avrupa'dan Rubailer,
ORHAN VELİ KANIK (1914-1950)
Eserleri: Şiir: Garip(Oktay Rifat ve Melih Cevdet'le beraber), Vazgeçemediğim, Destan Gibi, Yenisi, Karşı